ARKADAŞ!..

Câfer-i Sâdık (r.a) demiştir ki: Şu beş grupla arkadaşlık yapma:

1. Yalancı ile arkadaşlık yapma! Çünkü sen daima aldanabilirsin. O serap gibidir. Uzağı sana yaklaştırır. Yakını da senden uzaklaştırır.

2. Ahmakla arkadaşlık yapma! Çünkü ahmakla hiçbir yere varamazsın. O sana fayda vermeyi istediği halde zarar verir.

3. Cimri ile arkadaşlık yapma! Çünkü o, senin en fazla muhtaç olduğun şeyi senden esirger.

4. Korkak ile arkadaşlık yapma! Çünkü o, seni ele verir ve şiddet anında kaçar.

5. Fâsıkla arkadaşlık yapma! Zira o seni bir çiğnem yemek veya daha azına fedâ edebilir!

Bunun üzerine Câfer-i Sâdık'a şöyle soruldu: 'Bir lokma ekmekten daha azından neyi kasdediyorsun?' Şöyle cevap verdi: 'Yemeğe tamah edip arkadaşını fedâ eder. Sonra onu da elde etmez!'

Cüneyd-i Bağdadî şöyle demiştir: 'Güzel ahlâklı bir fâsıkın bana arkadaşlık yapması, kötü ahlâklı bir âlimin arkadaşlık yapmasından daha sevimli gelir bana...'

Ahmed b. Ebi'l-Havârî der ki: Hocam, Ebu Süleyman ed-Dârânî bana şöyle dedi: 'Ya Ahmed! Sakın şu iki kişinin birinden başka kimse ile arkadaşlık yapma.

a) Öyle bir kişi ile arkadaşlık yap ki dünyalığında ondan istifade edebilesin.

b) Veya öyle bir kişi ile arkadaşlık yap ki onun sohbeti sayesinde gittikçe gelişir ve ahiretin için ondan fayda görürsün. Bu iki sınıftan başkasıyla arkadaşlık yapmak büyük bir ahmaklıktır'.

Ebu Muhammed Sehl b. Abdullah Tüsteri şöyle demiştir: Üç sınıf insanın arkadaşlığından sakın:

1. Gaflette olan zâlimler.

2. Yağcı olan âlimler.

3. Cahil olan mutasavvıflar.

Bu kelimelerin çoğu, arkadaşlığın bütün gayelerini kapsamaktadır. Arkadaşlığın bütün gaye ve hedeflerini kapsayan şeyler, daha önce zikrettiğimiz maksadların mülâhazası ve o maksadlara göre şartların gözetilmesinden meydana gelendir. O halde dünya maksadlarında arkadaşlık için şart koşulan, ahiret arkadaşlığı için şart koşulmaz

İmam Gazâli